Adana Hasan Ağa Camii

Hasan Ağa Camii, Adana ili, Seyhan ilçesi Ali dede Mahallesi’nde, Yağ Camii arkasındadır. 1558 yılında, kubbeli ve kesme taştan yapılmıştır.

Klasik Osmanlı mimari özelliğini taşıyan tek örnek olma özelliğine olan bu tarihi camii, Adana depreminin yaşandığı 27 Haziran 1988 tarihinde hasar gördüğünden dolayı uzun bir süre ibadete kapatılmıştı. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilen Cami 2004 yılında ibate açıldı fakat wc’si yoktu. Sonrasında bu sorun Müftülükçe çözüldü. Hasan Ağa Camii Tarihçesi Adana’da Seyhan ilçesinde Ali Dede Mahallesinde bulunan tarihi Hasan Ağa klasik Osmanlı dönemi mimarisi özelliğini taşıyan tek örnek olma özelliğine sahiptir. Hasan Ağa Camii tarihçesinde yapım yılının 1558 yılı olduğu belirtiliyor. Mimarisinin, kesin olmamakla beraber, Mimar Sinan’a ait olduğu rivayetleri de yer almaktadır. Camiinin banisi olarak, Ramazanoğlu Halil Bey’in kölesi Abdullah oğlu Hasan Kethüda ile azatlı kölesi Atike gözükmektedir. Bu nedenle Hasan Ağa Camiinin bir diğer adı kayıtlarda “Hasan Kethüda Camii” olarakta yer bulmaktadır. Hasan Ağa Camii iki bölümden meydana gelen son cemaat yeri ve klasik Türk mimarisinde görülen stalaktitli sütun başlıklarının taşıdığı sivri kemerlerle üç bölüme ayrılmaktadır. Bu bölümler in üzerinde küçük kubbeler bulunuyor. Camii iç mekanına, cemaatin namaz kılma mekanına giriş son cemaat yerindeki kapıdan sağlanmaktadır. Hasan Ağa Camii’nin yapısı kare planındadır. Binanın üstü kısmını, iç mekanı kaplayan alanı, köşe trompları ile intikali sağlanan yüksek kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Lale Devri üslubunu andıran oymalı süslemelerin bulunduğu sanat eseri giriş kapısının kuzey duvarı bitişiğinde görülebilir.Cami’nin Mihrabı ve müezzin mahfili ahşaptır. Minber camiyi süsleyen siyah – beyaz mermerden yapılmıştır. Minaresi sonraki yıllarda 1730’da tek şerefeli olarak yapılmıştır. Minaresi de Caminin tarihi dokusuna uygun olması açısından olsa gerek Kesme taş, sade ve klasik üslupta inşa edilmiştir. Hasan Ağa Camii’nin banisi olarak bilinene Hasana Kethüda, Ulu Cami’nin yapımında kullandığı malzemelerden kalan ve zayi olmasını istemediği için malzemeleri kullanarak Ulu Cami’den daha güzel kabul ettiği bu camiyi yaptırdığı ifade edilir ve bunun bedelini Ramazanoğlu Piri Mehmet Paşa’nın emri ile başını vererek ödemiştir. Evliya Çelebi’nin Hasan Ağa Camii giriş kapısı mermer duvarı üzerine yazdığı yazı önemli tarihi mesajlar da veriyordu. Evliya Çelebi’nin el yazısı ile yazdığı sözler: “Melek Ahmet Paşa Seyyahı alem Evliya ruhiçun Allah rızasına Fatiha sene 1082 (miladi- miladi-1671)”. Evliya Çelebi, 1671 yılı içinde Adana’ya geldiğinde Hasan Ağa camisi başta olmak üzere şehir merkezinde bulunan camileri, çarşıyı ve Taş köprü’yü gezmiş, Gördüklerini de defterine yazmıştı. Evliya Çelebi Adana’ya geldiğinde kendisine yardımcı olan gezilerine destek veren aynı zamanda Sadrazamlığı da yapan Melek Ahmet Paşa’nın ölümünden dolayı üzüntülerini ve saygısını Hasan Ağa camisine yazarak açıklamış. Adana’nın kent tarihinde önemli bilgiler veren Evliya Çelebi’nin hatırası olan Hasan Ağa Camisindeki el yazısı esas alınarak o dönem Adana tarihi ile ilgili Osmanlı Arşivindeki belgeler de Adana’da Üniversite veya Müze’de sergilenmelidir. Hasan Ağa Camii, ilk büyük onarımını 1813 yılında görmüştür.