Hafızayı Güçlendiren Bilimsel Metotlar

İsimleri, tanıştığımız insanların yüzlerini ya da gittiğimiz yerleri hatırlamakta zorluk çektiğimiz zamanlar olur. Bütün bu zorluklar aslında bize beynimizle ilgili çok fazla ipucu vermektedir.

Hafıza, pek çok farklı beyinsel aktiviteyle bağlantılı olan karmaşık bir işlem sürecidir. Bu süreci geliştirmeye yarayan ve hafızayı güçlendiren bu bilimsel metotları sizler için araştırdık. Anı yaratma Beynimiz yaşadığımız olaylar ve deneyimlerle ilgili olarak bazı sinyaller yaratır ve sinaps adı verilen nöronlar arası bağlantılar oluşturur. Bu süreç, anı yaratma sürecidir. Anıları bileştirme Eğer bir anı başka bir anıyla birleştirilmezse tek başına cılız bir anı olarak kalarak çabuk unutulur. Bir anının başka bir anıyla birleştirilmesi uzun süreli hafızaya sebebiyet vermektedir. Anıların birbirine bağlanması durumu genellikle uyku esnasında gerçekleşir. Anıları hatırlama Zamana bağlı olarak anıların unutulması ya da eskisi kadar net hatırlamaması olağan bir durumdur. Yaşlanmanın doğal bir süreci olan anı kaybını önlemek için bazı metotlar bulunmaktadır.

1- Hafızanızı güçlendirmek için meditasyon yapın

Bir bilgi ilk duyumda öncelik olarak geçici hafızaya alınır. Bu bilgi kullanılana kadar unutulmaya müsait konumdadır. Ancak bir konu veya durum içerisinde işlevli hale geldiğinde kalıcı olarak yer edinir. Çoğu yetişkine göre daimi çalışan hafızada tutulabilen maksimum 7 unsur vardır. Daimi çalışan hafızanızı güçlendirmeniz gerektiğini düşünüyorsanız meditasyon yapmayı deneyebilirsiniz. Meditasyon sayesinde konsantrasyon gücünüz artar, yalnızca iki haftada bile pek çok konuyu hatırlama ile ilgili gelişme kaydettiğinizi fark edebilirsiniz. Bir bilgi sol beyinde ikincil derecede önemli sırada konumlanabilir ancak meditasyon sayesinde bu bilgiyi ilk sıraya almanız mümkündür.

2- Anı birleşimini sağlamak için kahve için

Yapılan bir araştırmaya göre kahve içmek, öğrenilen bir bilginin 24 saat sonra bile hala taze olabilmesine olanak sağlar. Kahvenin etkileri öğrenilmiş bilginin veya edinilmiş bir anının sürekliliğini korur. Yapılan araştırmalarda kahve tüketildiğinde hafızanın “daha derin bir muhafaza” seviyesine ulaştığı ortaya konulmuştur.

3- Kiraz ve çilek gibi meyveler tüketin

Başka bir araştırmaya göre, her hafta düzenli olarak çilek, kiraz ya da yaban mersini yemenin hafızayı keskinleştirdiği bilinmektedir. Bu meyvelerin içerdiği flavonoid sayesinde beyindeki nöron bağları kuvvetlenir ve uzun süreli hafıza edinimine katkı sağlanır.

4- Düzenli olarak egzersiz yapın

Spor yapmak yalnızca vücudu değil aynı zamanda organlarınızı da korur ve geliştirir. Düzenli olarak egzersiz yapmak hafıza kaybıyla ilgili sorunların azalmasına yardımcı olur. Hiç hareket etmeden sessizce oturan bir insanın beyniyle, 20 dakika yürüyüş yapmış olan insanın beyni hızlı düşünme ve hatırlama fonksiyonları açısından birbiriyle aynı değildir.

5- Sakız çiğneyin

Yeni bir şeyler öğrenirken sakız çiğnemenin odaklanma ve olayları hatırlama konularında önemli etkiler yarattığı gözlemlendi. Yapılan bir araştırmaya göre, sakız çiğneyen katılımcılar, sakız çiğnemeyen katılımcılara göre hatırlamaları gereken sorulara çok daha hızlı reaksiyon gösterdi. Sakız çiğnemenin beynin hipokampüs bölgesindeki aktiviteyi arttırdığı bu nedenle hafızayı güçlendirdiği düşünülmektedir.

6- Kaliteli uykuya özen gösterin

Düzenli uyku beynin yenilenmesini ve beyindeki gerekli bilgi ya da anıların gereksizlerden arınarak taze kalmasını sağlar. Yapılan bir araştırmada, bir grup katılımcıya bazı hafıza kartları gösterilmiştir. 20 dakikalık kısa bir şekerlemenin ardından katılımcıların bu kartları şekerleme yapmayanlara göre çok daha başarılı bir şekilde hatırlayabildikleri ispatlanmıştır. Ezber ile ilgili küçük ama etkili bir bilgi... Ezber edilmesi zor kavramları, ezberimizdeki (veya ezberleyebileceğimiz) kolay kavramlarla destekleme yöntemine nimonik denir. Nimonik kullanarak, depoladığımız bilgiyi geri çağırmamız kolaylaşır. Özellikle yazılı bilgilerin akılda kalabilmesi için başvurulan ve okullarda eğitmenlerin sık sık tercih ettiği bir yöntemdir. Nimonikler kullanarak hafızaya alma yöntemini, ezberlenmesi gereken listelerde sıklıkla kullanırız. Nimonik Örneği: Gezegenleri güneşe olan yakınlığına göre sıralamanız istendiğinde “Meraklı Veli Dünya`dan Mars`a Jeton Satmaya Uçtu, Neden?” cümlesinden yardım alabilirsiniz. Meraklı = Merkür Veli = Venüs Dünya`dan = Dünya Mars`a = Mars Jeton = Jüpiter Satmaya = Satürn Uçtu = Uranüs Neden? = Neptün Artık bu bilgiyi kolay kolay unutmazsınız. Çocuğunuz da unutmaz ;) Gördüğünüz gibi hafıza güçlendirmek çok da karmaşık bir iş değil. Çocuklarımızın hafıza gelişimine destek olmak için hafıza süreçlerine de hakim olmamız gerekir (Bu durum kendi hafıza güçlendirme çalışmalarımız için de geçerli). Hafızayı güçlendirme yolları aşağıdaki aşamalar göz önünde bulundurularak geliştirilmiştir.