Anıtkabir’in Tasarım ve Yapım Sürecinin Ardındaki İlginç Gerçekler

Kurtuluş Savaşı’nın başkomutanı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün anıt mezarı olan Anıtkabir, neredeyse 9 yıl süren yapımında birçok ilginç bilgiyi içinde barındırıyor. Anıtkabir’in tasarlanmasından yapımına kadarki süreçte neler olduğuna hep birlikte bakalım.

Dönemin milletvekillerinden Mithat Aydın, Atatürk’ün bir gezisinde Rasattape için “Bu tepe bir anıt için çok güzel olur.” demesine istinaden Anıtkabir’in yeri olarak Rasattepe’yi önerdi. Vekil Aydın’ın önerisi kabul edildikten sonra Anıtkabir’in tasarımı için uluslararası bir yarışma düzenlendi. Başlangıçta yalnızca yabancı mimarların katılması uygun bulunan yarışma özellikle basın ve aydınlar tarafından büyük tepki gördü. Türk aydınlarının, "Yapılacak anıtın en büyük özelliği bizim olmasıdır. Böyle millî bir konuyu işlemekten Türk sanatçılarını mahrum etmek haksızlıktır!" diyerek hükümeti eleştirmesinin üzerine yarışmanın hem Türk hem yabancı mimarların katılımına açık olması kararlaştırıldı. Böyle büyük bir kişilik için yapılacak olan anıt için hemen bir şartname hazırlanarak tüm dünyaya duyuruldu. Şartname’nin maddeleri ise şöyleydi; 1) Anıtkabir, her şeyden önce bir ziyaret yeri olacaktır. Milyonlarca kişinin hayran olduğu birisi için yapılan bir ziyaretgah olarak büyük bir girişe sahip olmalı ve binlerce 2) Yapılacak olan anıt, Mustafa Kemal’in asker olarak, devlet başkanı olarak, bilim insanı ve büyük düşünür olarak tüm vasıflarını simgeleyeceğinden, kişiliği ile oranlı olmalıdır. 3) Anıt, uzaktan görüldüğünde etkileyici bir silüete sahip olacak şekilde tasarlanmalıdır. 4) Atatürk’ün tabutunun konulması için yapılacak olan katafalk, Türk ulusuna saygısını göstermek isteyen insanların bu isteklerini gerçekleştirmelerine olanak tanıyacaktır. 5) Anıtta bir Atatürk Müzesi bir de şeref bölümü olmalıdır. 6) Atatürk’ün lahtinin konulacağı bir şeref holü yapılmalıdır. Yapılacak olan hol, anıtın en önemli bölümü olacağından Ata’ya saygılarını sunmak isteyen herkesin lahte yönelebileceği büyük bir giriş olmalıdır. Ancak, holün insanlar üzerinde bırakacağı tesire yarışmacılar kendileri karar verecektir. 7) Lahdin yeri, şeref holünün ruhunu teşkil edecek olup, lahdin nereye konacağı yarışmacıların kararına bırakılmıştır. 8) Ziyaretçilerin duygu ve düşüncelerini aktarabileceği altın bir kitap bulunacaktır. 9) Atatürk Müzesi, Atamızın fotoğrafları, kıyafetleri, imza ve el yazıları, eşyaları ve çeşitli kitaplarının sergilenmesine elverişli olmalıdır.