ATATÜRK Ve Adana

Atatürk'ün Adana Ziyareti:

İlk ziyareti: 31 Ekim 1918 - 10 Kasım 1918 Atatürk'ün Adana'ya ilk gelişi ve kısa bir süre kalışı, 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Mütarekesi' nin imzalanışından bir gün sonraya rastlamaktadır. İtilâf Devletleri'yle imzalanan Mondros Mütarekesi'nin bir maddesi de Osmanlı ülkesinde bulunan Alman ve Avusturya askerlerinin çıkarılmasıyla ilgiliydi. Bu maddeye göre, bir süredir Yıldırım Orduları Grubu Komutanı olarak Adana'da bulunan Liman Von Sanders'in görevini bırakması gerekiyordu. Mütareke hükümleri, 31 Ekim 1918 günü öğle üzeri yürürlüğe girdiği sırada, Liman Von Sanders görevinden ayrılmış, yerine 7. Ordu Komutanı olarak Halep Bölgesi'nde bulunan Mustafa Kemal Paşa atanmıştı. Atatürk o gün Yıldırım Orduları Grubu Karargâhı'nın bulunduğu Adana'ya geldi. Mondros Mütarekesi, Osmanlı Devleti'nin elini kolunu bağlıyor, savaştan yenik çıktığını Osmanlı Devleti'ne zorla kabul ettiriyordu. Oysa ki, büsbütün ümit kesilmemişti. Başta Mustafa Kemal paşa olmak üzere, çoğu komutanlar Osmanlı Hükümeti'ni uyarıyor, memleketi büsbütün kaybetmektense, sonuna kadar direnmeyi yeğ sayıyorlardı. Mütareke' nin ilk günü, İstanbul Hükümeti'yle Atatürk arasında görüş ayrılıkları başlamıştı. Atatürk, Adana'dan Sadrazam İzzet Paşa'ya çektiği telgrafta (..İngilizlerin her dediğine boyun eğecek olursak, ihtiraslarının önüne geçmeye imkân kalmayacaktır) diyor, özellikle İskenderun'u İngilizlere terketmeyi kabul etmiyor, asker çıkarırlarsa ateşle karşılık vereceğini söylüyordu. Atatürk ne pahasına olursa olsun yurdu kurtarma kararı vermişti. Bu telgraftan bir gün sonra, 7 Kasım 1918 günü doğrudan doğruya padişahın iradesiyle, Adana'daki Yıldırım Orduları Grubu ile 7. Ordu Karargâhı lağvedilerek, Mustafa Kemal Paşa, Harbiye Nezareti emrine verildi. Üç gün sonra İstanbul'a gelmesi isteniyordu. Atatürk, hükümetin bu tutumundan üzgündü. 10 Kasım 1918 günü akşamı trene binerek, Adana'dan ayrıldı. 13 Kasım 1918 günü İstanbul'a geldi. Adana'da 10 gün kalmıştı. Adana'ya İkinci Geliş: 15 Mart 1923 - 17 Mart 1927 Atatürk, Büyük Zafer'den sonra, Başkomutan ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı olarak Güney Anadolu'ya ilk gezisini 1923 yılı Mart ayının ortalarında yaptı. 13 Mart 1923 günü Ankara'dan kalkan özel tren, Konya İstasyonu'nda kısa bir duraklamadan sonra, 15 Mart 1923 sabahı saat 10:00'da Yenice İstasyonu'na girdi. Yarım saatlik bir duraklamadan sonra, Adana'ya hareket edildi. Atatürk, Adana'da coşkun gösterilerle karşılandı. Doğruca Hükümet Konağı'na geldi. Burada kısa bir süre dinlendi. Atatürk öğle yemeğini eşi Latife Hanım ile birlikte kaldığı Suphi Paşa Konağında yedi. Geceyi, eşi ve yaverleri ile birlikte, bugün Atatürk Müzesi olan Suphi Paşa Konağında geçirdi. 16 Mart 1923 günü Atatürk, Adana çiftçilerinin daveti üzerine Türk Ocağı'nda iki buçuk saat süren bir konuşma yaptı. 17 Mart sabahı Adana'dan ayrılarak Mersin'e hareket etti.

1925 Yılının Başlarında

1925 yılı Ocak ayının başlarında Atatürk Konya'daydı. 12 Ocak 1925 gününe kadar Konya'da kalan Atatürk, 13 Ocak 1925 günü saat 14:00'te Adana'ya geldi. Türk Ocağını ziyaret ettikten sonra akşam Dörtyol'a hareket etti. Dörtyol'da üç gün kalan Atatürk, 17 Ocak 1925 günü Adana'ya döndü. Atatürk okulları ziyaret etti ve tarım, sanayi konularında konuşmaları dinledi. 20 Ocak 1925 günü Tarsus'a hareket etti.

Üçüncü Adana Gezisi: 13 Ocak 1925 - 13 Ocak 1925

Atatürk, 9 Mayıs 1926 günü Konya'dan Tarsus'a geçecekti. Yenice İstasyonu'nda Adana Valisi, Belediye Başkanı, Mersin Valisi tarafından karşılandı. Dönüşte Adana'ya geleceğini söyledi. 16 Mayıs 1926 günü de Adana'ya geldi. O gün sadece resmi ziyaretler yaptı. Akşam geç saatte, trenle Dörtyol'a hareket etti. Dönüşte Ceyhan İstasyonu'nda bir müddet kaldı. Oradan Adana'ya geldi. Kendisini uğurlamaya gelenlerle İstasyonda beş dakika görüşebildi. Şehre inmeden Ankara'ya döndü. Uzun bir gezide Adana Durak Atatürk, 8 Şubat 1931'de Ege Vapuru ile İzmir'den başlattığı uzun süreli yurt gezisi sırasında 16 Şubat 1931 günü Adana'ya geldi. O akşam Türk Ocağı başkanı Fahri (Uğurlu) Bey'in Atatürk Bulvarı'ndaki evine konuk oldu. 17 Şubat 1931 günü Valilik ve Belediyeyi ziyaret etti. 18 Şubat 1931 sabahı Adana'dan ayrılarak Konya'ya hareket etti. Adana'da İki Ayrı Gün Daha 25 Ocak 1933'te Konya-Adana üzerinden Gaziantep'e gidiyordu. Adana İstasyonu'nda kısa bir duraklamadan sonra Gaziantep'e gitti. Dönüşünde, 28 Ocak 1933 Adana'ya geldi. Daha sonra da Mersin'e hareket etti. Sekizinci Geliş 19 Kasım 1937'de de, Doğu Anadolu Gezisi'nden dönüşte, Adana'ya geldi. Doğruca kendi adına düzenlenen parka geldi. Adanalılar, parka bir de Atatürk heykeli dikmişlerdi. Atatürk bir süre kendi heykeline baktı. Üzerinde Adana'ya ilk gelişinde söylediği: (Bende bütün bu vekayiin ilk hissi teşebbüs bu memlekette, bu güzel Adana'da doğmuştur) yazısını okudu. Daha sonra Kız Enstitüsü'nü, Milli Mensucat Fabrikası'nı da ziyaret ederek saat 13:00'te Adana'dan ayrıldı. Son Gelişi - Bir Sade Kahve 20-23 Mayıs 1938 günleri Mersin'deydi. 24 Mayıs 1938 öğlesi Adana'ya geldi. Belediye Parkında Seyhan Nehri'ne doğru bir hasır koltuğa oturdu ve sade bir kahve istedi. Yarım saat dinlenen Atatürk, akşama doğru trene bindi ve Ankara'ya döndü.