Adana Yüreğir İlçesini Tanıyalım
Yüreğir, Toroslar’ın eteğinde kurulan Çukurova Üniversitesi’nin güneyinden başlayıp, doğuda Misis havzası, batıda Seyhan Nehri, güneyde Karataş Ovası ile çevrelenmiş bölgede bulunan yerleşim alanıdır. Tarihte ‘İpek Yolu’ gibi ehemmiyetli ticaret yollarının kesişme noktası olan Yüreğir, son zamanlarda de bölgeler arası kavşak olma özelliğini sürdürmektedir. İlçenin kuzeyinde Sarıçam, kuzeybatısında Çukurova, batısında Seyhan, doğusunda Ceyhan, güneyinde Yumurtalık ve Karataş İlçeleri bulunmaktadır. Yüreğir, kuzeyde dağlarla kaplı, güneyde ovalık iki bölümden oluşmaktadır. İlçesi merkezi ovada heyetmiştir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı olan Yüreğir, tipik Akdeniz İklim bölgesindedir. İlçenin heyeti bulunduğu taban alüvyon orijinli olup, kum, çakıl, silt ve kilden oluşmaktadır. Yer yer konglomera oluşumlarının bulunduğu yerleşim alanı, bu arada daha önceki Seyhan Nehri’nin daimi yatak değiştirdiği yerleşim alanıdır. Bu alanda yeraltı su düzeyi çok yüksektir, bu vaziyet Adana’ya içme ve kullanım suyu sağlayan kuyularının devre dışı bırakılmasıyla ehemmiyetli bir mesele olmuştur. 1998 Adana- Ceyhan depremini yaşayan İlçenin, ikinci derece yer sarsıntısı kuşağında bulunmaktadır. Bölgemiz Karataş -Yumurtalık fay bölgesi ile Misis- Andırın fay bölgeleri bulunan aktif tektonik kuşak içerisinde bulunmaktadır. Jeolojik yapısı ise kireç taşları, konglomera, marn ve benzer materyallerden oluşan yüksek araziler 1.grup araziyi teşkil ederken, ikinci grupta kireç taşı oluşumları ile alüvyalleri dağılım gösterirler. Yüreğir ovaları, Adana’nın düz ve düze yakın eğimli arazileridir.
Türkiye’nin en geniş delta ovası Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin deltalarından oluşan Yüreğir Ovası, 125 bin hektarlık bir alanla Türkiye’nin en geniş delta ovasıdır. Sahilden çoğunlukla kumul setlerle ayrılan Yüreğir Ovası’nın genel eğimi % 5 ‘in altında olup, en yüksek noktası 50 m’dir. Denizle birleştiği noktası, kum ve bataklık görünümünde olan ova, eğik alanlara çıktıkça alüvyallerden teşekkül etmektedir. Çoğunlukla ikinci ve üçüncü sınıf topraklar Yüreğir Ovası’na hakimdir. Eğik alanlara geçerken, toprak rengi değişerek kırmızı Akdeniz toprağına dönüşür.
İklimi Yüreğir - Adana, Akdeniz İklim özelliklerini taşır. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Bölgede olan yağışlar, çoğunlukla yamaç yağışları ve gezici hava kütlelerinin karşılaşması ile oluşur. ortalama yağış miktarı 625 mm’dir. Sene Ortalama74 günü yağışlı geçer. Yağışlar %51 kışın, %26 ilkbaharda, % 18 hazanda, %5 yazın düşer. Yazın havanın nemle yüklü olmasına karşılık, bir takım senelerde hiç yağış düşmediği görülür. Yazın bir alçak basınç merkezi olan Çukurova'ya denizden ve Toroslar'dan hava akımı olur. Böylelikle dinamik nedenli bir yüksek basınç merkezi oluşur. Bir taraftan denizden gelen nemli hava, diğer taraftan barajlar ve ovanın sulanması hasebiyle nem artar. İklimin ve enlemin tesiriyle ısınan hava, birikim nedeniyle ağırlaştığı için yükselemez ve doyma noktasına erişemez. Böylelikle yazın nem yüklü sıcak bir hava görülür. Ortalama nisbi nem % 66 olmakla birlikte, yazın % 90'ın üzerine çıkar. 37 senelik ortalama sıcaklık 18.7 C'dir. En soğuk ay Ocak, en sıcak ay Ağustos'tur. Ocak ayı ortalaması 9 C, Ağustos ayı ortalaması 28 C'dir. Ovanın sıcak olmasına karşılık, şehrin topraklarında rakım ve yüzey şekillerine göre iklim koşulları çok değişir. Yağışlarda da değişme görülür. Dağlık kesimde yağışlar tabii olarak fazladır. Ovada ender olarak görülen kar, dağlarda erken başlar ve bazen aylarca kalır. Adana'da sene 195,6 günü yaz günüdür. Bu günlerin 134.4'ü tropik gün olarak belirlenmiştir.
Bitki örtüsü Adana etrafındaki nebat örtüsü Akdeniz İklim özelliklerini taşır. 700-800 metreye kadar bodur ağaçlardan oluşan makiler görülür. Ancak bilhassa yerleşim ve tarım alanlarının bulunduğu alçak düzlüklerde, natürel nebat örtüsü insan eliyle büyük tahribe uğramış çoğu yerde tümden ortadan kaldırılmıştır. Seyhan barajı kenarında murt, zakkum, meşe, karaçalı, keçiboğan türleri görülmektedir.
Yüreğir isimi nereden geliyor? Yüreğir isimi, M.S. 1250-1352 seneleri arasında yerleştikleri ovaya da ismini veren Oğuz Türkleri’nin Üç Oklar Boyu’na üye Yüreğir Aşireti’nden gelmektedir. Yüregir / Üregir: Her zaman iyi iş yapan ve düzen kuran, kurucu mananındadır. Binlerce senedir medeniyetlere yurt olan Yüreğir, 05.06.1986 tarih ve 3306 sayılı yasayla İlçe olmuştur.
Tarihi yerler ve yapıtlar Yüreğir, ilk ve orta çağda ehemmiyetli yerleşim merkezlerindendir. İlçesi bugünkü Yakapınar semtinde, Misis Antik Şehiri, Antik Misis Köprüsü, yer mozaikleri, su kemerleri, stadyum, hamam, kervansaray ve mescit bulunmaktadır. Misis (Yakapınar ) Ören Yeri: Misis Antik Şehiri, Ceyhan nehri kenarında tarihi İpek Yolu üzerinde heyetmiş, Adana’dan sonra gelen ikinci bir geçit vaziyetindedir. Misis’in tarihi, antik şehrin üzerinde bulunduğu ve Neolitik Çağ’a tarihlenen höyük ile başlar. Misis’i Truva kahramanlarından Mopsos’un kurmuş olduğu söylenmektedir. Misis Hitit, Asur, Makedonya ve Seleukosların eline geçmiş, Roma ve Bizans döneminde de ehemmiyetli bir ticaret ve hayat merkezi olmuştur. M.S. 8. yy’den itibaren Abbasiler döneminde yine imar edilmiştir. 1517 seneninden sonra Osmanlı Devleti’nin hakimiyetine girmiş olan Misis’te bugün ayakta kalmış olan yapıtlar; M.S. 4. yy. ait bir bazilikanın mozaik taban döşemeleri, dokuz gözlü bir taş köprü, Akropal’deki surlar, su kemerleri ve hamam kalıntıları ile, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden kalan Havraniye Kervansarayı ve tek kubbeli mescittir.
Nüfus Hareketleri ve Göç Yüreğir İlçesi ayrılmadan önce 44 semt iken daha sonra hizmet alanı 10 kat artmış ve 106 semte yükselmiştir. Yüreğir Merkez İlçesinüfusu 1990’da 273.829, 1997’de 290.952, 2000’de 322.776, 2007 seneninde ise 375.954 kişi olmuştur. 03.06.2008 tarihinde 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi hudutları içerisinde İlçesi kurulması ve bir takım yasalarda farklık yapılması ile ilgili yasaya göre 22.03.2008 tarihinde Yüreğir İlçesi, Yüreğir ve Sarıçam olmak üzere iki merkez İlçeayrılmıştır. Ayrılmadan sonraki Yüreğir İlçesi merkez nüfusu 31 Aralık 2008 tarihinde Türkiye İstatistik Müessesesinin izah etmiş olduğu rakamlara göre 416.16, 2014 seneninde ise 419,24 kişidir. Ayrılmadan sonra Yüreğir’in yüzölçümü ise takriben olarak 82000 hektardır. Yüreğir İlçesi Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu, İç Anadolu bölgeleriyle, Ceyhan, Kadirli, Kozan ve Aladağ gibi ilçelerden yoğun göç almıştır. Son senelerde azalmakla beraber ilçemize gelen göç dalgası çarpık yapılaşma ve alt yapı sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Yaşanan bu göç dalgası yapılaşma ve uyumunda sıkıntılara neden olmaktadır. İlçemiz ılıman iklim kuşağında olması ve arazisinin tarıma elverişliliği nedeniyle Adana şehirinin en çok göç alan ilçesidir.
EKONOMİK FALİYETLER Zirai İmalat Adana şehiri uygun iklim ve toprak şartlarıyla ülkemizin zirai imalat potansiyeli yüksek şehirleri arasında ilk sıralarda bulunmaktadır. Arazinin randımanlı ve sulanabilir olmasından dolayı tarımsal ürün çeşitliliği ve üretim miktarı fazladır. Adana’da toplam nüfusunun % 30,2’sini Türkiye’de ise % 41,0’ını tarımsal nüfus oluşturmaktadır. Diğer bir ifade ile şehirdeki şehirleşme oranı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Adana’da tarımda yabancı iş gücü kullanımı oldukça yaygındır. Yüreğir’de Doğu ve Güneydoğu ‘dan gelen insanların göç ettiği düşünülürse sözü edilen iş gücü kullanımında Yüreğir halkının tesiri oldukça fazladır. Yüreğir İlçesinde, Adana Şehir’ine paralel olarak, hububat türleri arasında en çok buğday, arpa, yulaf ve pirinç yetiştirilir. Endüstri nebatları arasında pamuk başta gelir. Yağ nebatlarından pamuk çekirdeği(çiğit) ve yer fıstığı, meyvecilikte turfandacılık ve turunçgil yetiştiriciliği bölgede yaygın zirai imalat kollarını oluşturur. Türkiye’nin mısır imalatının % 16.90’ını, soya imalatının % 60.58’ini, yer fıstığı imalatının % 57.48’ini, turunçgiller imalatının % 34.56’sını, karpuz imalatının % 18.68’ini ve buğday imalatının % 6.5’ini Adana Şehiri karşılamaktadır. Adana Şehiri ve İlçeleri üzerinden toplam arazi varlığının %38’i tarım arazisinden, %39’u orman alanından oluşmaktadır.
Endüstri ve endüstri 2014 Senesi, Adana Endüstri Odası verilerine göre Adana Şehirinin ağırlıklı sektörü olan tekstil ve tekstil ürünleri gurubundaki hazır giyim, iplik, çırçır ve prese, örgü- cilt – hazır giyim sektörlerinin toplam hissesi % 22.7’dir. Hazır giyim ve hane tekstili sektörü % 11.5, makine ve tekstil yedek parça endüstri % 18, mobilya ve dekorasyon % 8.2, otomotiv ve yedek parça % 7.4, döküm, makine ve ziraat aletleri sanayi % 7.2’lik bir hisseye sahiptir. Bu kuruluşların birçoğu Yüreğir İlçesi hudutları içerisindendir. İlçemizde Çimento fabrikası Keresteciler, Mobilyacılar Sitesi, Demir Toptancıları Sitesi ve Traktörcüler Sitesi ve Küçük sanayi sitesi bulunmaktadır.
Ulaşım Karayolu ile erişim: Yüreğir otogarı, İskenderun Hatay Osmaniye gibi etraf şehirlerle, şehrimize bağlı diğer ilçelerle irtibat sağlamaktadır.
D-400 Karayolu: doğu ile batıyı birbirine bağlayan (Gaziantep –Şanlıurfa – Konya – Antalya ) bir manada eski İpek Yolu’nun görevini üstlenmiş ve bölgenin ticari gelişimi açısından ehemmiyet arz etmektedir.
TEM Otobanı: İlçe hudutlarımızda mevcut 4 irtibat noktasından günlük vasati 15.000 taşıt trafiği ile Akdeniz, İç Anadolu ve Güneydoğu’yu birbirine bağlayan ehemmiyetli geçiş noktasıdır. Ayrı olarak şehir içi trafik açısından da ehemmiyet arz etmektedir. Bilhassa D-400 karayolunun yoğunluğu TEM otobanı sayesinde azalmış ve şehir içi trafiği deşarj olmuştur.
Demiryolu ile erişim (Adana Garı): Tarihi Bağdat Demiryolu rotanında bulunan Yüreğir hudutları içerisinden 5032 m. demiryolu geçmektedir. Aylık vasati 150.000 yolcu kapasitesine erişen demiryolu taşımacılığı bölgeyi İç Anadolu, Marmara ve Doğuya bağlayan ehemmiyetli erişim hattıdır. Ayrı olarak yük taşımacılığı da ticari hayat açısından ehemmiyet arz etmektedir.
Havayolu ile erişim (Adana Şakir Paşa Hava meydanı): Yurt içi ve ülke dışı olmak üzere günlük vasati 60 sefer (30 kalkış- 30 iniş) yapılmaktadır. Bölgenin ticari gelişimine büyük katkı sağlamaktadır. Ülkemizin 6. büyük hava meydanı olan Adana Şakirpaşa Hava meydanı, İlçemize 4 kilometre mesafededir.
MÜESSESESEL Yüreğir İlçesi, 05.06.1986 tarih ve 3306 sayılı yasayla heyetmiştir. Yüreğir İlçe Belediyesi, “belde sakinlerinin, yerel ortak ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar uzuvu seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, yönetimsel ve mali Özerkliğe sahip kamu tüzel kişiliğidir.” İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Devlet Personel Başkanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü’nün denetim ve kontrolünde; 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Yasayı, 5393 sayılı Belediye Yasayı, 5018 sayılı Kamu Mali İdaresi Kontrol Yasayı ve yürürlükteki diğer yasalar çerçevesinde hizmet vermektedir. 03.06.2008 tarihinde 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Hudutları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bir takım Yasalarda Farklık Yapılması İle ilgili Yasaya göre, 22.03.2008 tarihinde Yüreğir İlçesi, Yüreğir ve Sarıçam olmak üzere iki merkez İlçeye ayrılmıştır. Yeni tertip etme ile Abdioğlu, Doğankent, Geçitli, Havutlu, Solaklı, Yakapınar ve Yunusoğlu Beldeleri 12.11.2012 tarihli ve 6360 sayılı ondört şehirde Büyükşehir Belediyesi yirmiyedi İlçe kurulması ile bir takım yasa ve yasa kararında kararnameler de farklık yapılmasına konusunda yasa ile beraber Çelemli Belde Belediyesi Yüreğir İlçesine bağlanmıştır. Belediyemiz, mesuliyet alanları içerisinde Yüreğir İlçe Belediyesinde; 37 Meclis Azası, 7 Encümen Azası, mevcutta 5 Başkan Yardımcılığı ve 20 Müdürlükle hizmet vermektedir.